Huisdieren die de Lente Laten Lijden

Hoe onze huisdieren de natuur verstoren

De paddentrek is in volle gang, meesjes oefenen een hun zang, de tjiftjaffen tjaffen en tjiffen er vrolijk op los en klein hoefblad staat volop in bloei. De natuur laat het duidelijk blijken maar sinds vorige week donderdag 20 maart is het lente. Hoewel het vaak rond deze tijd van het jaar nog niet als voorjaar voelt voor ons, is het dit jaar wél eens aan de temperaturen te merken.

Vanmiddag na een tentamen liep ik buiten bij een industrieterrein (niet per sé voor de lol maar ik moest daar wat regelen). Dat was echt de kauwen-hotspot van mijn woonplaats. Overal waar ik keek zag ik kauwen naar nestmateriaal zoeken of met elkaar in discussie over wie waar mocht rondscharrelen. Ook de kleine zangers zullen gauw een nest bouwen en gaan broeden.

Lloyd Salverius

En als de vogels volop broeden begint de kraamtijd van een aantal zoogdieren – wilde zwijnen, vossen en reeën. Zij krijgen allemaal jongen rond april en hebben dan hun rust nodig. Maar wie verstoren de rust voor de broedende verenbolletjes en de chillende zoogdierbaby’s? Wij doen dat natuurlijk, en vaak samen met onze huisdieren.

De exacte cijfers zijn lastig te achterhalen, maar jaarlijks sterven naar schatting 18 miljoen vogelkuikens (of papa- en mamavogels) door onze katten. Volgens onderzoek van Tilburg University en de Vogelbescherming heeft dit geen grote invloed op landelijke populaties, maar lokaal kan het een probleem vormen.

Veel mensen zeggen: ‘Mijn kat jaagt niet, die slaapt de hele dag.’ Maar wat doet hij ’s nachts? In de lente zwerven katten vaker rond, soms tot diep in de nacht. Zelfs als een automatisch kattenluik om tien uur sluit, kan een kat tussen de middag en avond al veel schade aanrichten.

Een effectieve oplossing zou zijn om katten tijdens het broedseizoen binnen te houden. Maar sociaal is er niet echt draagvlak voor want: ‘Ja, maar het is toch de natuur hè?’ Natuurlijk gedrag om te jagen voor een kat betekent niet dat die kat ook in de natuur van Nederland thuishoort. Bovendien worden veel vogels niet eens opgegeten; katten doden ze vaak voor de lol, want thuis eten ze hun buikjes vol.

Een andere optie is de kat uitlaten aan een tuigje, maar dat wordt zielig gevonden. Waarom vinden we een hond aan een riem normaal en een paard met een halster acceptabel, maar een kat aan een tuigje niet? Als dat toch te ver gaat, kunnen katten ook binnenshuis vermaakt worden met speelgoed of jachtgerichte spelletjes. Maar dan hoor je: ‘Daar heb ik geen tijd voor.’ Dit argument is extra krom als het van iemand komt die wel tijd maakt om zijn hond uit te laten.

Afijn, als we dit niet willen, zullen we dan gewoon poes een belletje om doen en vanaf een uurtje of zeven ’s avonds binnenhouden? Nog beter zou het zijn om katten binnen de tuin te houden, zodat vogels kunnen ontsnappen en katten kunnen jagen, hetzij zonder prijs.

Hoewel huiskatten een significant deel van de moorden pleegt, komt het overgrote deel door verwilderde huiskatten, zwerf- en schuurkatten. Zij hebben geen thuis waar ze overdag kunnen uitrusten en blijven continu op jacht. Om het probleem in de toekomst te verkleinen, zou castratie en sterilisatie van huiskatten die veel buiten komen een goede maatregel zijn. Dit helpt niet alleen om de kattenpopulatie onder controle te houden, maar vermindert ook het risico op nog meer vogelpredatie.

Naast de katten komen ook onze honden veel buiten. En hoewel deze altijd onder toezicht zijn zijn ze dat meer dan wel ook vaak niet. In veel bossen mogen honden loslopen mits onder appèl. Heel eerlijk kan ik me weinig keren herinneren dat honden die losliepen in bossen dat ook echt stonden. Negen van de tien keer springen ze ongewenst tegen mensen op. En ze rennen ook langs borden waarop bijvoorbeeld staat dat een pad of gebied verboden toegang is doordat bepaalde soorten daar een rustplaats hebben. Menig hondenbaasje loopt achter hun rondbanjerende viervoeter aan met een telefoon in de hand, zij lezen die bordjes dus ook niet. Dit zag ik ook toen ik op Texel was voor de brileider.

Harry Potter de Eidereend

Maar die bordjes staan er niet voor niets, want je hond zou maar oog in oog komen te staan met mama wild zwijn. Dan heeft de hond een probleem, en jij als baasje ook. En hoewel buurvrouw mama ree niet zo stellig als mama zwijn zou reageren, stelt mama ree het ook niet op prijs als de hond onaangekondigd op bezoek komt. Evenmin hebben de vos, grondbroedende vogels en slapende uilen hier zin in. Het is belangrijk voor hun welzijn dat zij rust hebben, anders worden de jongen niet groot en sterk.

Als je met de hond wandelt, hou die telefoon lekker in je zak want dan mis je geen borden en dan weet je ook of je hond opeens een vogelnest overhoop trekt of een boos zwijn op je afstuurt. Nog beter is om de honden tijdens de kraamtijd gewoon aan te lijnen. Ookal is je hond nog zo braaf, hond is hond en regel is regel. Een hond kan niet lezen en kan afgeleid raken en ineens ergens achteraan schieten. Geef je poes tenminste een belletje, laat je poes helpen en wees lief voor onze natuur. Gedrag wat voor huisdieren natuurlijk is, betekent niet dat dat ook onze natuur ís.

---